Khôi phục Phân vùng Ổ cứng với Active Partition Recovery

Active Partition Recovery là một công cụ mạnh mẽ được thiết kế để khôi phục các phân vùng ổ cứng đã bị xóa hoặc bị mất. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách sử dụng Active Partition Recovery phiên bản 16.0.3, một phần mềm chạy trên hệ điều hành Windows (và có thể chạy trên môi trường WinPE thông qua bộ công cụ Active Boot Disk), giúp bạn khôi phục dữ liệu từ những phân vùng bị mất tích. Trường hợp bạn gặp phải tình huống như không tìm thấy phân vùng lưu trữ dữ liệu trong Windows Explorer, phân vùng hiển thị dưới dạng “unallocated” trong các chương trình quản lý đĩa, hoặc máy tính không khởi động được sau sự cố mất điện đột ngột và không nhận diện ổ cứng từ đĩa cứu hộ, thì Active Partition Recovery chính là giải pháp hữu hiệu.

Hiểu về nguyên nhân mất phân vùng:

Sự mất tích của phân vùng thường xuất phát từ việc mất thông tin liên quan đến cấu trúc phân vùng trên ổ đĩa cứng - Disk Partition Info. Disk Partition Info bao gồm các thành phần quan trọng:

• MBR (Master Boot Record): Được tạo ra khi tạo phân vùng đầu tiên trên ổ cứng. MBR chứa Partition Table và một đoạn mã nhỏ khởi động hệ thống. MBR luôn nằm ở vị trí đầu tiên của ổ đĩa (cylinder 0, head 0, sector 1).

• Partition Table: Lưu trữ thông tin về các phân vùng chính (primary partitions) và phân vùng mở rộng (extended partitions). Đây là một cấu trúc dữ liệu 64-byte nằm cùng sector với MBR, chứa 4 mục, mỗi mục 16-byte, mô tả một phân vùng.

Khi một phân vùng bị xóa, hai điều xảy ra:

1. Bản ghi phân vùng trong Partition Table bị xóa.

2. Vùng dữ liệu của phân vùng được đánh dấu là “unoccupied” (không được sử dụng), nhưng dữ liệu thực tế vẫn còn trên ổ cứng.

Active Partition Recovery tập trung vào việc khôi phục lại Disk Partition Info, từ đó khôi phục các phân vùng đã bị xóa. Phần mềm hỗ trợ khôi phục phân vùng trên các hệ thống tệp FAT và NTFS.

Lưu ý quan trọng trước khi khôi phục:

• Thời gian: Khôi phục dữ liệu càng sớm càng tốt. Việc tạo mới các phân vùng hoặc ghi dữ liệu mới vào ổ cứng có thể dẫn đến việc ghi đè lên dữ liệu của phân vùng đã bị xóa, làm giảm khả năng khôi phục.

• Sao lưu: Nên sao lưu MBR và Partition Boot Sector trước khi bắt đầu quá trình khôi phục. Đối với ổ cứng dung lượng lớn, hãy sử dụng tính năng Disk Image để sao lưu toàn bộ ổ đĩa hoặc từng phân vùng. Điều này giúp đảm bảo bạn có bản sao lưu nếu quá trình khôi phục không thành công.

Hướng dẫn sử dụng Active Partition Recovery (phiên bản Windows):

Phần mềm cung cấp hai phương thức quét: QuickScan và SuperScan.

1. QuickScan:

Đây là phương thức quét nhanh và đơn giản. Phù hợp khi các phân vùng mới bị xóa gần đây. Khi chạy Active Partition Recovery, phần mềm sẽ tự động quét và hiển thị các ổ đĩa. Chọn ổ đĩa cần khôi phục, sau đó click vào biểu tượng QuickScan trên thanh công cụ. Quá trình quét khá nhanh. Sau khi hoàn tất, các phân vùng bị xóa sẽ được hiển thị trong mục “Unlocated Partition”.

2. SuperScan:

Đây là phương thức quét toàn diện hơn, quét toàn bộ bề mặt ổ cứng để tìm kiếm mọi dữ liệu có thể bị xóa, bao gồm cả những dữ liệu bị hỏng nặng. Phương pháp này tốn nhiều thời gian hơn QuickScan nhưng cho kết quả chi tiết hơn. Trong hộp thoại SuperScan Options, bạn có thể chọn lại ổ đĩa cần quét, lựa chọn vùng sector cần quét (giúp giảm thời gian quét), và chọn các loại hệ thống tệp cần phân tích (FAT12, FAT16, FAT32, NTFS). Sau khi quét, các phân vùng được tìm thấy sẽ được liệt kê trong mục “SuperScan”, kèm theo trạng thái (“Not Bad”, “Bad”, “Very Bad”) để đánh giá khả năng khôi phục. SuperScan cũng cho phép lưu kết quả quét (file .scn) để tiếp tục quét sau này.

3. Khôi phục phân vùng:

Sau khi sử dụng QuickScan hoặc SuperScan, danh sách các phân vùng bị xóa sẽ xuất hiện. Trước khi khôi phục, hãy kiểm tra thông tin phân vùng bằng cách chuột phải vào phân vùng đó và chọn “Properties” để xác nhận kích thước và các thông tin khác. Để khôi phục, chọn phân vùng và click nút “Recover” (hoặc chuột phải và chọn “Recover”). Trong hộp thoại “Recover”, gán một chữ cái ổ đĩa cho phân vùng và chọn “Backup Current Partitioning Info” để tạo file .BKP sao lưu cấu hình phân vùng hiện tại. Sau đó click “Recover”.

4. Sao lưu và khôi phục Disk Partitioning Info:

Sao lưu Disk Partitioning Info giúp bạn khôi phục cấu trúc phân vùng gốc nếu ổ cứng gặp sự cố. Để sao lưu, chọn ổ đĩa, vào menu “Tools” -> “Backup Partitioning Info”, chọn tên file (phần mở rộng .BKP). Để khôi phục, chọn ổ đĩa, vào menu “Tools” -> “Restore Partitioning Info”, chọn file .BKP tương ứng.

Các tính năng khác:

Active Partition Recovery còn cung cấp các tính năng khác như tạo file image cho đĩa hoặc phân vùng, sửa chữa MBR (Master Boot Record),… Bạn có thể tự tìm hiểu thêm các tính năng này trong phần hướng dẫn của phần mềm.

Tóm lại:

Active Partition Recovery là một công cụ mạnh mẽ và hiệu quả giúp khôi phục các phân vùng ổ cứng đã bị xóa hoặc bị mất. Việc hiểu rõ về nguyên nhân mất phân vùng và cách sử dụng các tính năng của phần mềm sẽ giúp bạn khôi phục dữ liệu một cách thành công. Tuy nhiên, hãy luôn nhớ sao lưu dữ liệu quan trọng thường xuyên để phòng ngừa rủi ro mất mát dữ liệu.